بررسی پدیده داروهای قاچاق و تقلبی در عطاری و باشگاههای بدنسازی دماوند و راهکارهای بومی مقابله با آن
قاچاق دارو و داروی تقلبی علاوه بر اثرات مخرب اقتصادی، با سلامت مردم سر و کار دارد و علاوه بر مبارزه در سطح کلان، نیازمند بررسی راهکارهای عملی برای مبارزه در سطح بومی شهرستانی نیز دارد.
قاچاق پدیده ای مخرب در اقتصاد است و سالیانه ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار کالا به صورت قاچاق به ایران وارد و از کشور خارج می‌شود و این میزان، تقریبا حدود نیمی از ارزش کالاهایی است که به طور متوسط به صورت رسمی وارد کشور می‌شود.
قاچاق دارو علاوه بر اثرات مخرب اقتصادی، با سلامت مردم سر و کار دارد و لذا از اهمیتی دو چندان برخوردار است و با تاکیدات مقام معظم رهبری عظم همگانی برای مبارزه با آن باید وجود داشته‌باشد.
در کشور ایران دو نوع است یکی به علت پایین بودن سطح عمومی قیمت دارو در ایران و تحت پوشش بیمه بودن اقدام به خروج غیرقانونی دارو از کشور می شود که با تغییر شیوه پرداخت یارانه دارو کاهش می‌یابد و نوع دیگر مربوط می شود به ورود یک سری از داروهای تقلبی و غیر مجاز به کشور می‌شود که علاوه بر سیاست‌گذاری در سطح کلان، نیاز به مطالعه و بررسی راهکارهای عملی در سطح شهرستان‌ها نیز می‌باشد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تارود، دکتر مجتبی بنداد کرمانی، معاون درمان شبکه بهداشت و درمان دماوند و سرپرستی تیم مبارزه با عرضه داروهای قاچاق شهرستان دماوند در یادداشتی با راهکارهای مبارزه با پدیده قاچاق و داروهای تقلبی در سطح اقدامات بومی و بر مبنای مدل بومی شهرستان دماوند راهکارهایی را تشریح کرده‌است:
چرا مردم به تبلیغات اغوا کننده ماهواره‌ها و فضاهای مجازی در خصوص اثرات معجزه گونه برخی داروها اعتماد می کنند؟
چرا برخی از مردم و بخصوص جوانان برای داشتن بدنی به ظاهر زیبا، حاضرند داروهایی را مصرف کنند که آسیب‌های جدی به جسم و روان آنها وارد نماید؟
چرا حاضر نیستند برای مصرف این داروها از پزشک و یا داروساز مشورت بگیرند؟
چرا به نظر مربیان خود که قطعاً فاقد اطلاعات لازم در زمینه اثرات دارو بر بدن هستند بیشتر اعتماد می کنند؟ و چرا حاضرند این داروها را از محلی تامین کنند که استاندارد نگهداری در آن رعایت نمی شود؟
چرا کسی که از عطاری احیاناً داروهای صنعتی و شیمیایی تهیه می‌نماید از خود نمی‌پرسد چه نسبتی میان عطاری و داروهای شیمیایی وجود دارد؟
وقتی در جستجوی یافتن پاسخی مناسب برای این سؤالات و مشابه آن هستیم، به این نتیجه خواهیم رسید که نظارت بر عرضه‌کنندگان و دلالان و یا ساختارمند نمودن نظام دارو از تولید تا عرضه و تسهیل فرآیند دسترسی مردم به دارو اگرچه شرط لازم و ضروری است ولی قطعاً نمی‌تواند شرط کافی برای اصلاح و تصحیح همه‌ی چالش‌های دارویی باشد. بنابراین ازجمله سرفصل‌های برنامه پیشگیری و مقابله با “عرضه” داروی قاچاق و تقلبی مدیریت “تقاضا” خواهد بود.
چنانچه مصرف‌کننده دارو به‌صورت آگاهانه، نخست اینکه محل علمی و مناسب مانند داروخانه را برای تهیه دارو انتخاب نماید، دوم اینکه تجویز کننده‌ی حاذق و عالم را برای مشاوره و تجویز انتخاب نماید و سوم اینکه منابع و محل دریافت اطلاعات دارویی را به سمت منابع معتبر تغییر دهد، قطعاً هیچ فروشنده، دلال و عرضه‌کننده غیرمجاز قادر نخواهد بود از جهل و ناآگاهی مصرف‌کننده برای رسیدن به مقاصد خود سوءاستفاده نماید. لذا یکی از مقوله‌هایی که در بحث داروهای قاچاق و تقلبی نیاز به مداخله وجود دارد، سطح آگاهی جامعه است تا از این طریق در معادله “عرضه و تقاضا”، با مداخله آگاهانه بر “تقاضا”، از طرف دیگر “عرضه” را مدیریت کرده باشیم.
حال در شهرستان دماوند چه مشکلاتی در حوزه دارویی وجود دارد و چه راهکارهای پیشگیری و مقابله ای برای آن می‌شود در نظر گرفت و همچنین تاکنون چه اقداماتی صورت گرفته است و درنهایت جای چه اقداماتی در شهرستان خالی است؟
نکته حائز اهمیت اینکه رویکرد اصلی این گزارش معطوف به عطاری و باشگاههای بدنسازی خواهد بود. چه اینکه مشکل عمده و محل‌های عرضه غیرمجاز در شهرستان دماوند نیز به این اماکن برمی‌گردد.
*فرصت‌ها و نقاط قوت در شهرستان دماوند:
اول؛ تعداد اماکن و محل‌های عرضه داروهای قاچاق و تقلبی و فاقد مجوز، محدود و قابل‌شناسایی است.
دوم؛ جایگاه‌های رسمی و ذیصلاح و همچنین امکان دستیابی به مشاوره‌های دارویی از منابع معتبر برای مردم فراهم‌شده است (نکته حائز اهمیت اینکه در هر مقطع زمانی ممکن است کمبود برخی داروهای خاص و کم‌مصرف همشهریان را دچار مشکلاتی کند که با توجه به‌ویژگی خاص این‌گونه داروها کمبودهای این حوزه مطمئناً بیماران را به سمت عطاری و یا باشگاههای بدنسازی هدایت نخواهد کرد).
سوم؛ بافت فرهنگی و اجتماعی شهرستان جهت برگزاری آموزش همگانی مطلوب ارزیابی می‌شود چه اینکه مساجد، مدارس، دانشگاه‌ها و پایگاه‌های بسیج گروه‌های هدف خوبی را در خود جای‌داده که به تجربه دیده‌شده از حضور آموزش‌دهندگان استقبال نموده است.
چهارم؛ ازآنجاکه در مبارزه با قاچاق، سازمان‌های زیادی می‌بایست در کنار هم نقش بازدارندگی را ایفا کنند لذا وحدت رویه و همبستگی ادارات و سازمان‌ها نقش تعیین‌کننده و محوری درراه مقابله و پیشگیری با قاچاق دارو می‌باشد. چنانچه نیروهای انتظامی، اصناف، تعزیرات و بهداشت و درمان به‌صورت منسجم و تیمی با این پدیده برخورد نمایند نتیجه مطلوب‌تری خواهیم داشت.
خوشبختانه تعامل بین سازمانی در شهرستان دماوند به نحو مطلوب صورت می‌گیرد. انسجام و ارتباط برون بخشی خوب ادارات و سازمان‌های مختلف شهرستان نیز این فرصت را به تیم‌های مشترک و یا اقدامات مشترک می‌دهد که اقدام مشترک عملیاتی را به‌کار گیرند.
* تهدیدها و نقاط ضعف در شهرستان دماوند:
1-به علت کمبود نظارت درگذشته برخی عطاری‌ها و باشگاههای بدنسازی جایگاهی جهت عرضه و تجویز در بین خریداران و مصرف‌کنندگان معرفی‌شده است و مشتریان دائمی را جلب کردند.
2– عدم آگاهی برخی از بازرسان ادارات و سازمان‌ها از قوانین نحوه برخورد و فرآیند تنظیم پرونده برای متخلفین.
3– شیوع عرضه داروهای قاچاق در شهر تهران یکی از علل اصلی سرایت پدیده قاچاق به نقاط دیگر کشور – ازجمله شهرستان‌هایی مانند دماوند که فاصله کمی با تهران دارند – شده است.
4-دلالان و توزیع‌کنندگان خرد و عمده در سطح جامعه در حال فعالیت‌اند و معمولاً در اکثر مواقع از نگاه بازرسان دور می‌مانند. شناسایی و برخورد با این افراد پیچیده‌تر بوده و نیازمند انسجام بیشتر و طولانی‌مدت ادارات و سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی می‌باشد. دقیقاً این موضوعی است که تاکنون اقدام مؤثر و دقیقی صورت نگرفته است.
5– یکی از مشکلات، برخوردهای فصلی و مقطعی است که گاهی پیرو دغدغه‌های زودگذر و یا جهت مانورهای تبلیغاتی برخی مسئولین ارشد به راه می‌افتد و بعد از مدت کوتاهی فروکش می‌کند.
6-متولیان عطاری و باشگاههای بدنسازی فاقد کارشناس دارویی بوده و قطعاً اصناف – که متولی عطاری است- و اداره ورزش و جوانان -که متولی باشگاههای بدنسازی است- بدون داشتن کارشناس دارویی قادر نخواهد بود نظارت دقیق بر عملکرد واحد صنفی مربوطه اعمال نماید.
*عملکرد تیم مشترک پیشگیری و مبارزه باعرضه قاچاق شهرستان
خوشبختانه در شهرستان دماوند تیم پیشگیری و مبارزه باعرضه داروهای قاچاق و فاقد مجوز از انتهای سال 90 تشکیل شد. این تیم با هماهنگی معاونت سیاسی انتظامی فرمانداری و متشکل از ادارت مرتبط و با محوریت شبکه بهداشت و درمان، تاکنون توانسته است اقدام‌های عملیاتی زیادی را انجام دهد. در حین گشت‌های مشترک تعاملات بین سازمانی صورت گرفته و برخی از نواقص کار در نحوه صدور مجوزها و نظارت‌ها نیز رصد می‌گردد و برای رفع آن اقدام مستمر صورت می‌گیرد.
با توجه به جلسات مکرر که در کمیسیون شهرستانی مبارزه با قاچاق کالا و ارز برگزار می‌گردد این فرایند نیز تقویت می‌گردد. در بعد رسانه و اقدامات اجتماعی نیز اگرچه عملکرد کنونی هنوز با آنچه که باید اتفاق بیافتد و بازتاب یابد فاصله دارد. از عملکرد کنونی می‌توان به مصاحبه و اعلام گزارش به رسانه‌ها اشاره نمود و همچنین در تیرماه سال گذشته به مناسبت سالروز صدور فرمان حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) درزمینه مبارزه با قاچاق کالا و ارز که در سال 81 ابلاغ‌شده بود، بیش از 500 قلم از اقلام مکشوفه در گشت‌های مشترک با حضور مسئولین ارشد شهرستان و همچنین رسانه‌های محلی و استانی در محوطه ستاد شبکه بهداشت و درمان شهرستان دماوند معدوم گردید که علاوه بر استقبال مردم و مسئولین، بازتاب رسانه ای بسیار خوبی نیز داشت.
این نکته نیز مغفول نماند که در همین شهرستان تعداد قابل‌توجهی از عطاری‌ها و باشگاههای بدنسازی هستند که شرافت و قداست خود و حرفه خود را حفظ نموده‌اند و تمام همت را مصروف ارائه خدمات تعریف‌شده در قانون و رعایت استانداردها نموده‌اند.
*علل کند بودن فرایند اجرای صحیح قوانین و مقررات مربوطه و ارائه پیشنهاد:
زمانی که پدیده ای مانند قاچاق به یک هنجار اجتماعی تبدیل شد به همان نسبت برخورد با مشکل سخت تر بوده و نیازمند انسجام قوای عمل‌کننده و وضع قوانین متناسب خواهد بود. بنابراین از علل توفیق کم پیشگیری و مبارزه با پدیده قاچاق، عدم توجه به‌سختی کار در ابتدا و متعاقباً ایجاد یاس و ناامیدی در ادامه کار می‌باشد.
حس مسئولیت در مردم جهت همراهی با مسئولین در حذف پدیده قاچاق نیاز به تقویت دارد؛ راه‌کار مرتفع شدن موضوع، آموزش و اطلاع‌رسانی در جامعه می‌باشد.
آشنایی بازرسان سازمان‌ها و دوایر دولتی با قوانین، نحوه بازرسی صحیح و نحوه ارجاع صحیح پرونده‌ها به مراجع قضایی جهت صدور رأی، نیازمند آموزش و ارتقا می‌باشد.
عطاری‌ها مانند داروخانه‌ها بهتر است قبل از اخذ مجوز اجازه فعالیت نداشته باشند. همچنین ملزم به داشتن مدارک تحصیلی و آموزشی مرتبط و معتبر باشند.
با دلالان و توزیع‌کنندگان سیار باید برخورد مناسب و برنامه‌ریزی‌شده اتفاق بیافتد که این موضوع آن‌چنان که باید در دستور کار سازمان‌ها نیست.
شعبه ای از دادسرا به‌صورت اختصاصی مربوط به رسیدگی پرونده‌های داروی قاچاق و غیرمجاز باشد و یکی از قضات این شعبه در جلسات کمیسیون مربوطه فرمانداری عضو ثابت باشند.
همسایگی با تهران و به‌ویژه شهر بومهن که معضلات آن منطقه به شهرستان دماوند سرایت می‌نماید.
*ارائه برنامه‌ها و راهکارهای فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبلیغی در جهت کاهش قاچاق کالا و ارز در شهرستان:
کارهای فرهنگی باید در وسعت کشوری و استانی صورت گیرد لذا بیشترین نقش می‌تواند توسط صداوسیما ایفا گردد.
آموزش در پایگاه‌های بسیج، آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها، آموزش برای ورزشکاران، گنجاندن آموزش الزامی برای متصدیان اصناف مرتبط با موضوع اهمیت مبارزه با داروهای قاچاق.
نصب بنر در معابر شهری، طرح در خطبه‌های نماز جمعه، توزیع رسانه‌های آموزش در گروه‌های هدف و…
معدوم‌سازی کشفیات به‌صورت علنی با حضور مسئولین، اصحاب رسانه و مردم و بازخورد وسیع موضوع در رسانه ملی و منطقه ای.
همراهی رسانه‌های تصویری با تیم‌های بازدید و تهیه مستندهای تلویزیونی برای تنویر افکار عمومی و برانگیختن توجه جامعه نسبت به قاچاق دارو
*توصیه به مردم عزیز:
جا دارد مردم عزیز و بزرگوار نیز با مراجعه به مجاری و اشخاص ذیصلاح در برآوردن نیازهای دارویی خود دست‌های آلوده را از این شهرستان قطع نموده و با مراقبت از فرزندان و جوانان خود امکان سوءاستفاده را از دلالان و فروشندگان داروهای هورمونی و غیرمجاز و قاچاق بگیرند.
در صورت مشاهده اقداماتی نظیر عرضه، نگهداری، تجویز و فروش دارو و مکمل در سطح اماکن غیرمجاز، موضوع را با واحد نظارت بر دارو و درمان شبکه بهداشت و درمان دماوند با شماره تلفن 76345566 در میان بگذارند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تارود دکتر مجتبی بنداد کرمانی، معاون درمان شبکه بهداشت و درمان دماوند و فارغ التحصیل رشته داروسازی از دانشگاه علوم پزشکی مازندران می‌باشد که نمایندگی دفتر بازرسی و ارزیابی عملکرد در شبکه بهداشت و درمان دماوند و نماینده شبکه بهداشت و درمان جهت سرپرستی تیم مبارزه با عرضه داروهای قاچاق شهرستان از سال 91 تاکنون را در کارنامه درخشان خود دارد.
انتهای پیام/
