کوه دماوند جهانی نمی‌ شود!

طبق ماده 6 دستورالعمل اجرایی کمیته ملی طبیعت گردی به منظور تحقق اجرای وظایف ماده 3 آیین نامه مصوب شده است که کارگروه های تخصصی در ذیل دبیرخانه کمیته ملی طبیعتگردی شکل گیرد. از این رو پیشنهاد تشکیل کارگروه کوهستان داده شد.

کارگروه کوهستان به منظور توسعه پایدار طبیعتگردی در محیط کوهستانی کشور با توجه به دستورات مشخصی که در این خصوص وجود داشت شکل گرفت. نخستین جلسه این کارگروه به طرح نجات دماوند اختصاص داشت از این رو با “محمد علی فیاضی” مدیرکل کمیته های ملی گردشگری به گفت و گو نشستیم.

دلایل تشکیل کارگروه کوهستان چه بود؟

با توجه به نبود زیرساخت ها و امکانات مناسب جهت ارائه خدمات به گردشگران طبیعتگرد در برخی از جاذبه های مهم گردشگری کوهستان نظیر کوه دماوند و سبلان، صدور مجوز فعالیت های گردشگری در محیط کوهستان توسط دستگاه های غیر مسئول و دخالت این دستگاه ها در فرایند برگزاری تور توسط تورگردانان مجاز و دارای مجوز بند (ب)، لزوم هدایت فرآیند آموزش های گردشگری در محیط های کوهستانی به شکلی هماهنگ با سیاست سازمان میراث و گردشگری، لزوم تامین خدمات ایمنی و امداد و نجات در محیط کوهستان برای گردشگران، شکل گیری فرآیندهای توسعه ناپایدار گردشگری در برخی از محیط های کوهستانی، فراهم نمودن زمینه های معرفی فعالیت های طبیعتگردی در محیط های کوهستانی به بازارهای هدف گردشگری، مشکلات و چالش های ثبت و بهره برداری پایدار گردشگری از میراث طبیعی در محیط های کوهستانی در صدد تشکیل کارگروهی برای بررسی این موارد برآمدیم.

تمام این عوامل در راستای توسعه پایدار طبیعتگردی سبب شدند تا کارگروه کوهستان شکل گیرد.

اعضای این کارگروه را چه ارگان هایی تشکیل می دهند؟

آیا تاکنون جلسه ای با حضور اعضای کارگروه تشکیل شده است؟

بله نخستین جلسه این کارگروه تشکیل شد که به منظور بررسی موضوعات و مشکلات پیش روی توسعه طبیعتگردی دماوند نخستین جلسه کارگروه کوهستان به حوزه دماوند اختصاص یافت.

باتوجه به آنکه در سال 78 این اثر در فهرست آثار طبیعی و ملی ثبت شده است لازم است تا به عنوان یک ظرفیت گردشگری که می تواند سالیانه تعداد زیادی از گردشگران را جذب کند به این سمت حرکت کنیم که بتوانیم آنرا ثبت جهانی کنیم.

درخصوص توسعه گردشگری پایدار و مشکلاتی که در حوزه دماوند وجود دارد به چه نکاتی اشاره شد؟

طبق بازدیدی که قبل از برگزاری جلسه از دماوند انجام شده بود گزارشی ارائه شد. در این گزارش به مشکلاتی پیرامون کوه دماوند اشاره شده بود. از جمله این مشکلات می توان به ساخت و سازهایی اشاره کرد که در دامنه شمالی کوه دماوند انجام شده است. همچنین مشکلاتی درخصوص مسیر عبور دام و چرای بی رویه دام در حوزه دماوند وجود دارد.

اسکان گردشگران خارجی در خانه های شخصی بدون مجوز نیز یکی دیگر از مشکلات گردشگری حوزه دماوند است. آموزشی که نیاز اساسی نیروهای محلی است و فرهنگسازی که باید در منطقه انجام شود.

کم بود اقامتگاه متناسب با ظرفیت طبیعی منطقه و فعالیت معادن و استخراج بی رویه ای که صورت می گیرد مخصوصا معدن پوکه ملارد که بسیار معروف است یکی دیگر از مسائل مطرح شده در کارگروه کوهستان بودند. فعالیت این معدن آسیب های جدی را متوجه منطقه کرده است.

شما به نکات مهمی درخصوص مشکلات موجود در توسعه طبیعتگردی دماوند اشاره کردید. آیا می توان مشکلات توسعه پایدار دماوند را تقسیم بندی و آنرا در گروه‌های مختلف مورد بررسی قرار داد؟

کوه دماوند دارای 20 گونه «اَندُمیک» است و تنها یک اثر طبیعی نیست بلکه از نظر زمین شناسی نیز بسیار اهمیت دارد. مشکلات این حوزه به دو بخش تقسیم می شود. مشکلاتی که درخصوص قله دماوند وجود دارد و مشکلاتی که درخصوص اطراف دماوند وجود دارد.

نکته قابل تامل درخصوص دماوند آن است که این منطقه همچون سایر زیست بوم های کشور اکوسیستمی حساس دارد که با توجه به فعالیت معادن در خطر قرار گرفته است.

آیا برنامه ای در خصوص ساماندهی معادن فعال در کوه دماوند در نظر گرفته شده است؟

طبق بررسی های انجام شده، از هفت معدنی که در دماوند فعال هستند؛ دو معدنی که در حوزه پوکه فعالیت می کنند و معروفترین آنها ملارد است که فعالیت زیادی نیز دارد؛ اکوسیستم دماوند را تهدید می کند.

البته قرار است تا گزارشات موجود در نخستین جلسه کمیته ملی طبیعت گردی که مرداد ماه سال جاری برگزار خواهد شد مطرح و تصمیمات لازم در این خصوص اخذ شود.

چندی‌‌است که بحث ثبت میراث طبیعی ایران در فهرست آثار جهانی رونقی دوباره یافته است و در این میان بحث ثبت جهانی دماوند نیز قوت گرفته است. آیا فقط معادن فعال در دماوند هستند که مانع ثبت جهانی آن می شوند؟

در حال حاضر یکی از بزرگترین مشکلات موجود در سر راه ثبت جهانی دماوند فعالیت این معادن است. برای آنکه ثبت جهانی صورت گیرد باید ساماندهی جدی در این خصوص انجام شود تا سرعت بخش انجام کار پرونده ثبت جهانی دماوند شود. مهمترین نکته برای ثبت جهانی دماوند آن است که باید مشکلات پیرامون این اثر طبیعی از جمله معادن مرتفع شوند.

کارگروه کوهستان در سطح کلان چه تصمیماتی اخذ خواهد کرد؟ آیا تصمیمات به سوی تعطیلی معادن و رفع مشکلات موجود در سر راه ثبت جهانی دماوند خواهد رفت؟

باید دید تصمیمات کمیته ملی طبیعت گردی در این خصوص چه خواهد بود. البته باید این تصمیمات به این سو سوق داده شوند و ما تصمیم داریم تا در خصوص این مهم ساماندهی جدی صورت گیرد. باید در اسرع وقت تصمیمات کمیته ملی طبیعتگردی اخذ و اجرایی شود.

باتوجه به عجله ای که شما بر آن تاکید دارید آیا قصد برآن است تا در سال آینده پرونده ثبت جهانی دماوند تکمیل و ارسال شود؟

اگر بتوانیم ساماندهی دماوند را با سرعت هرچه بیشتر داشته باشیم حتما این پیشنهاد به معاونت میراث فرهنگی ارائه خواهد شد.

قله دماوند از زمانی که در فهرست آثار ملی ثبت شد، تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی و قوانین و مقررات این سازمان قرار گرفته است و هر گونه تعرض و تخریب آن در واقع تخریب آثار ملی محسوب می‌شود و اقدامی مجرمانه است که باید برابر قانون با آن پرداخت شود. چرا تاکنون جلوی فعالیت این معادن گرفته نشده است؟

تلاش‌هایی در این خصوص انجام شده است اما چون انسجام لازم بین دستگاه های ذیربط وجود نداشت این معادن توانسته اند تاکنون به کار خود ادامه دهند. امید است با توجه به انسجامی که در بین دستگاه ها بوجود آمده بتوانیم هر چه زودتر شاهد ساماندهی کوه دماوند باشیم.

هرچند کار دشواری پیش رو خواهیم داشت چراکه معدن پوکه ای که در آن منطقه فعال است دارای فواید اقتصادی و اشتغالزایی برای منطقه است که باید همه جوانب آن مد نظر قرار گیرد. اما سه دستگاه مسئول مصمم هستند که یک کار جمعی اتفاق بیافتد و امروز زمان مناسبی برای این کار است.

در دنیا مورد مشابه دماوند را داریم که ثبت جهانی شده باشد؟

کوه فوجی در ژاپن نمونه خوبی است که می توان در تشابه با دماوند مثال زد. همانند دماوند مخروطی شکل و آتشفشانی است اما ارتفاع آن از دماوند کمتر است. حتا مسئولان ژاپنی از خواهر خواندگی بین یک شهر نزدیک کوه فوجی با شهری نزدیک کوه دماوند استقبال کردند.

یکی از کارهای خوبی که درخصوص فوجی انجام شده، بهره برداری پایدار از طبیعتگردی است و ما برای صیانت و احیای دماوند به سوی ایجاد گردشگری پایدار برویم. باید زمینه ورود گردشگران را با توجه به ضوابط منطقی و ارائه آموزش های لازم فراهم کنیم.

اگر این ساماندهی به سرعت انجام نشود احتمال درخطر قرار گرفتن دماوند بسیار زیاد است؟

اگر گردشگری نهادینه نشود فعالیت های دیگری در توسعه کوه اتفاق می افتد که در عین آنکه ارزش اقتصادی آن از گردشگری کمتر است اما تخریب را به دنبال خواهد داشت از این رو برای آنکه بتوانیم از دماوند صیانت کنیم و در عین حال تامین معیشت مردم محلی و تحول اقتصاد منطقه را داشته باشیم، توسعه گردشگری پایدار بهترین گزینه خواهد بود.

آیا برآوردی از ظرفیت دماوند درخصوص جذب گردشگران دارید؟

طبق آماری که فدراسیون کوهنوردی ارائه داده است در سال گذشته 600 گردشگر خارجی به صورت رسمی برای بازدید از دماوند به ایران آمده اند. این تعداد بسیار کم است و پیشبینی ما آن است که دماوند ظرفیت جذب تعداد زیادی از گردشگران را دارد.

مردم محلی تا چه اندازه نسبت به این مهم اشراف دارند؟

مردم محلی بخشی از معیشت آنها در این زمینه تامین می شود اما هنوز توسعه پایدار اتفاق نیافتاده است.

منبع: کشاورز نیوز

انتهای پیام/س

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا