چرا نرخ بیکاری افزایش یافت؟

چرا نرخ بیکاری افزایش یافت؟ نرخ بیکاری پاییز امسال نسبت به تابستان افزایش پیدا کرده و به ۱۰.۵ درصد رسیده است.

به گزارش تارود به نقل از افکارنیوز، اما با این حال، سایر شاخص‌های اقتصادی از جمله نرخ بیکاری اثر این نرخ رشد اقتصادی را نشان نمی‌دهد و حتی نرخ بیکاری پاییز امسال نسبت به تابستان افزایش پیدا کرده و به ۱۰.۵ درصد رسیده است. بر این اساس، منتقدان آمارهای دولت عنوان می‌کنند که آمارهای اخیر بانک مرکزی از وضعیت اقتصاد کشور، با واقعیت‌های اقتصاد کشور همخوانی ندارد؛ اگرچه مقامات دولتی و از جمله مشاور اقتصادی رییس‌جمهور تاکید دارند که «نرخ رشد اقتصادی دیدنی نیست و اگر قابل دیدن بود، محاسبه نمی‌شد.» اما آیا واقعا نرخ رشد اقتصادی دیدنی نیست و نباید به سرعت اثر آن را روی اقتصاد ببینیم. در همین رابطه، «افکارنیوز» به گفت‌وگو با مسعود خوانساری، رییس کمیسیون حمل‌ونقل و ارتباطات اتاق بازرگانی تهران پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:

* در حالی که نرخ رشد اقتصادی تابستان امسال ۳.۷ درصد اعلام شده است، برخی از کارشناسان و فعالان اقتصادی معتقدند که اثر این نرخ رشد در بازار و نیز حوزه اشتغال دیده نمی‌شود، اما مقامات دولتی از جمله مشاور اقتصادی رییس‌جمهور عنوان کرده‌اند نرخ رشد اقتصادی دیدنی نیست. آیا واقعا نرخ رشد اقتصادی دیدنی نیست و نباید آثار آن را در بازار حس کنیم؟

آماری که بانک مرکزی در رابطه با نرخ رشد اقتصادی اعلام کرده، نسبت به مدت مشابه سال قبل است. ما در دو، سه زمینه در اقتصاد بهبود داشتیم؛ یکی در بخش خودرو بوده که تقریبا دو برابر سال گذشته تولید داشتیم. یکی هم در زمینه فولاد بوده است که افزایش خوبی در تولید داشتیم.
افزایش نرخ رشد اقتصادی را نمی‌شود منکر شد و به طور قطع نرخ رشدی که بانک مرکزی اعلام کرده، نرخ رشد درستی است. اما مردم انتظار دارند نرخ رشد اقتصادی که دولت اعلام می‌کند، با کاهش قیمت‌ها همراه باشد و یا اشتغال جدید ایجاد کند.

نکته‌ای که در این‌جا وجود دارد، این است که ما با وجود این‌که در ۱۰ سال گذشته رکود کامل داشتیم، اما افراد کمتر از شغل‌ها خارج شدند، بنابراین به طور طبیعی فکر نمی‌کنم در یکی دو سال آینده هم حتی اگر رشدهای ۴، ۵ درصدی داشته باشیم، اشتغال جدیدی را بتوانیم ایجاد کنیم، بلکه همان اشتغال قبلی را می‌توانیم حفظ کنیم.

در مورد بحث قیمت‌ها هم ما یک تورم حدود ۲۰ درصد را داشته‌ایم، بنابراین انتظار این‌که فکر کنیم قیمت‌ها پایین می‌آید، کاملا نادرست است. ما به طور حتم افزایش قیمتی خواهیم داشت. با این حال، شاید استنباط عام مردم این باشد که وقتی که می‌گوییم رشد اقتصادی داشته‌ایم، بلافاصله باید اشتغال را به‌دنبال داشته باشد و قیمت‌ها کاهش یابد، اما چنین چیزی نیست. به‌هرحال آماری که بانک مرکزی درباره نرخ رشد اقتصادی اعلام کرده، آمار درستی است.

* رشد اقتصادی مثبت یعنی رونق اقتصادی نسبت به سال گذشته. اما برای مثال در بازار کار همچنان وضعیت بیکاری مناسب نیست و نرخ بیکاری پاییز نیز ۱۰.۵ درصد اعلام شده است.
ببینید، تولید خودرو در سال گذشته نصف شده بود. در هر کجای دنیا این اتفاق می‌افتد، ۵۰ درصد کارگران را بیرون می‌کنند و قانون این اجازه را می‌دهد. ولی در کشور ما چنین اتفاقی نیفتاد و در سال گذشته با این‌که تولید خودرو نصف شد، ولی هیچ کارگر یا کارمندی از کارخانه‌ها اخراج نشد. بنابراین به طور طبیعی اگر امسال تولید دو برابر می‌شود، به این معناست که تازه آن کارگرهایی که در سال گذشته بیکار بودند، شروع به کار می‌کنند.

روال کشور ما این است که نه قانون کار چنین اجازه‌ای را به کارفرما می‌دهد که بلافاصله افراد را اخراج کند و نه این‌که رقابت‌ها بسیار شدید است که سود تولید سر به سر باشد، اما شرکت‌های بزرگ با این‌که در سال گذشته که با رکود عمیق و رشد اقتصادی منفی ۶.۸ درصدی روبه‌رو بودیم، کارگرها را اخراج نکردند. به طور طبیعی وقتی که رشد اقتصادی اعلام می‌شود، در کشورمان نمی‌توانیم بگوییم به همان میزان اشتغال افزایش یافته و نرخ بیکاری کاهش پیدا کرده است. حتی پیش‌بینی این است که ما اگر رشد اقتصادی ۴، ۵ درصد برای سال آینده داشته باشیم، بعید است که بتوانیم متناسب با آن، اشتغال را به همین نسبت بالا ببریم. ما اگر بتوانیم همین وضعیت موجود را هم حفظ کنیم که بیشتر از این ریزش نداشته باشیم، جای امیدواری است.

* رشد مثبت اقتصادی بنا به گفته شما مربوط به بنگاه‌های بزرگ بوده است. آیا بنگاه‌های کوچک و متوسط نیز با چنین رشدی روبه‌رود بودند؟
عمده این رشد مربوط به چند قلم کالا بوده است؛ صنایع فولاد و خودرو. به طور طبیعی وقتی که در بخش خودرو افزایش تولید داشته باشیم، به دلیل این‌که متصل به یک‌سری صنایع کوچک است، مثل قطعه‌سازی، در این بخش‌ها نیز رشد پیدا می‌کنیم. البته به طور مسلم ما در همه بخش‌ها رونق اقتصادی نداشتیم.

* در سه، چهار ماه گذشته با کاهش قیمت نفت روبه‌رو بودیم. با وجود کاهش قیمت نفت و اثر آن روی رشد اقتصادی، به نظر شما نرخ رشد اقتصادی پاییز چقدر کاهش پیدا خواهد کرد؟
زمانی که نفت فروخته می‌شود، سه ماه بعد درآمدها به حساب‌مان می‌آید، بنابراین برای امسال من فکر می‌کنم اثر کاهش قیمت نفت خیلی کم باشد، اما در سال آینده اثر خود را به طور کامل خواهد گذاشت. ما تا چند ماه قبل میانگین ۱۰۵ دلار برای فروش هر بشکه نفت داشتیم، اما فکر می‌کنم میانگین قیمت نفت تا به الان ۸۵، ۹۰ دلار باشد، بنابراین این رقم نمی‌تواند خیلی تاثیر بگذارد، ولی در سال آینده تاثیر خیلی زیادی خواهد داشت.

* فکر می‌کنید اثر آن در سال آینده چقدر روی نرخ رشد اقتصادی باشد؟
اثر کاهش قیمت نفت در سال آینده روی نرخ رشد اقتصادی زیاد است. تقریبا درآمد ارزی از فروش نفت نصف می‌شود. اگر امسال برای مثال ۵۰ میلیارد دلار درآمد ارزی داشتیم، سال آینده ۲۵ میلیارد دلار می‌شود که رقم نسبتا کمی نیست.

* می‌تواند باعث شود که دوباره نرخ رشد اقتصادی منفی شود؟
نرخ رشد اقتصادی که فقط به نفت وابستگی ندارد. وابستگی ما به نفت براساس بودجه حدود ۳۳، ۳۴ درصد است. نفت روی نرخ رشد اقتصادی تاثیر می‌گذارد، اما نه این‌که کامل بگوییم نرخ رشد اقتصادی منفی شود. خیلی از سال‌ها بوده که ما نفت ۷ دلاری و ۱۰ دلاری داشتیم. در زمان دولت آقای خاتمی ما نفت ۳۰، ۴۰ دلاری هم داشتیم، ولی رشد اقتصادی ۶ درصد داشتیم. ما اگر موانعی که بر سر راه تولید است، برداریم، می‌توانیم مقدار زیادی کاهش قیمت نفت را جبران کنیم.